دشمنان ناشناخته لبخند
وقتی به پوسیدگی دندان فکر میکنیم، فوراً نوشابه، شیرینی و سیگار به ذهنمان میرسند. اما حقیقت این است که بسیاری از آسیبهایی که به مرور به دندانها وارد میشود، نتیجه عادتهایی است که حتی فکرش را هم نمیکنیم. عادتهایی که شاید هیچوقت در لیست «کارهای مضر برای دندان» نخوانده باشیم، اما در سکوت و بی خبری، مینای دندان و لثهها را نابود میکنند.
نفس کشیدن از دهان به جای بینی
خیلیها مخصوصاً موقع خواب یا در زمان بروز آلرژیها، عادت به نفس کشیدن از دهان دارند. این کار باعث خشکی دهان میشود و میزان بزاق که نقش اصلی در شستوشوی دندانها و خنثی کردن اسیدها دارد، کاهش مییابد. بدون بزاق کافی، باکتریها فرصت طلایی پیدا میکنند تا اسید بیشتری تولید کنند و پوسیدگی سریعتر رخ میدهد. طبق مطالعات Journal of Oral Rehabilitation، تنفس دهانی یکی از عوامل جدی افزایش پوسیدگی و التهاب لثه در کودکان و بزرگسالان است.
عادت نوشیدن مداوم چای و دمنوشها
همه فکر میکنند چای سبز یا دمنوشهای گیاهی همیشه مفیدند. درست است که برای سلامتی بدن فوایدی دارند، اما مصرف مداوم و طولانی مدت بعضی از آنها مثل دمنوش گلگاوزبان، چای ترش یا حتی لیمو عمانی به دلیل خاصیت اسیدی و رنگدانههایی که دارند، میتواند باعث تضعیف مینای دندان و تغییر رنگ آنها شود. تفاوتش با نوشابه این است که کسی انتظارش را ندارد!
مصرف بیش از حد آب گازدار
بسیاری فکر میکنند آب گازدار بهترین نوشیدنی است، اما واقعیت این است که بعضی از انواع آبهای گازدار pH پایینی دارند. اسید موجود در آب گازدار مینای دندان را به آرامی حل میکند. حتی بدون قند اضافه، این نوشیدنیها اگر مداوم مصرف شوند، به اندازه نوشابههای رژیمی خطرناک هستند.
استفاده زیاد از دهانشویههای الکلی
دهانشویهها برای کاهش بوی بد دهان یا ضد عفونی کردم فضای داخل دهان توصیه میشوند، اما استفاده طولانی مدت از انواع الکلی آنها، تعادل میکروبیوم دهان را به هم میزند. این به معنای نابودی باکتریهای مفید و افزایش خشکی دهان است. در نتیجه باکتریهای مضر بیشتر میشوند و احتمال پوسیدگی و بیماری لثه بالا میرود.
عادت خوردن تنقلات چسبنده سالم!
کشمش، انجیر خشک، خرما یا حتی انرژیبارهای سلامت محور، هرچند برای بدن مفیدند اما دشمن دندانها هستند. این نوع خوراکیها به دلیل بافت چسبناکشان به مینای دندان میچسبند و قندشان ساعتها روی دندان باقی میماند. این امر، محیط ایدهآلی برای رشد باکتریها فراهم میکند. فرقشان با شکلات این است که مردم فکر میکنند سالماند، پس بیشتر مصرف میکنند!
ورزشهای سنگین و دندانقروچه ورزشی
شاید عجیب به نظر برسد، اما تحقیقات نشان داده ورزشکاران حرفهای به دلیل فشار شدید هنگام تمرین یا مسابقه، دندانقروچه (Bruxism) میکنند. این عادت باعث ساییدگی مینای دندان و حتی شکستگی میشود. علاوه بر این، دوندهها و کسانی که ورزشهای هوازی شدید انجام میدهند، به دلیل خشکی دهان ناشی از تنفس دهانی حین ورزش، بیشتر در معرض پوسیدگی هستند.
مصرف داروهای پرکاربرد روزانه
بعضی داروها مثل آنتیهیستامینها، داروهای ضد افسردگی و حتی داروهای فشارخون، میزان ترشح بزاق را کم میکنند. خشکی دهان حاصل از کمبود بزاق، یکی از عوامل اصلی پوسیدگی دندان است. خیلیها اصلاً نمیدانند که دارویی که هر روز میخورند، میتواند کیفیت سلامت دهانشان را تغییر دهد.
آگاهی و پیشگیری
شاید نوشابه و سیگار دشمنان آشکار دندانها باشند، اما همین عادتهای کوچک و روزمرهای که گفته شد، آسیبهای پنهان و جدیتری به سلامت دهان و دندان وارد میکنند. آگاهی از این عادتها اولین قدم برای تغییر است. اگر این موارد را بشناسیم، میتوانیم انتخابهای بهتری داشته باشیم و از دندانهایمان محافظت کنیم.
سؤالات متداول
۱. آیا آب گازدار بدون قند هم به دندان آسیب میزند؟
بله، چون خاصیت اسیدی دارد و در طول زمان مینای دندان را فرسایش میدهد.
۲. آیا دهانشویههای گیاهی هم ضرر دارند؟
دهانشویههای بدون الکل معمولاً آسیب کمتری دارند، اما استفاده طولانیمدت از هر نوع دهانشویه باید با مشورت دندانپزشک باشد.
۳. چرا دمنوشهای گیاهی میتوانند مضر باشند؟
بعضی از آنها خاصیت اسیدی یا رنگدانههای قوی دارند که باعث تغییر رنگ و تضعیف مینای دندان میشود.
۴. آیا همه ورزشکاران دندانقروچه دارند؟
نه، اما فشار شدید حین تمرین یا مسابقه میتواند این عادت را ایجاد کند. برای پیشگیری گاهی محافظ دندانی توصیه میشود.
۵. خشکی دهان ناشی از داروها چطور کنترل میشود؟
نوشیدن آب کافی، استفاده از آدامس بدون قند یا بزاق مصنوعی میتواند به کاهش خشکی کمک کند.
منابع:
American Dental Association (ADA)
Journal of Oral Rehabilitation
Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
Mayo Clinic
دیدگاه خود را بنویسید