آیا لیزر و فیلر واقعاً باعث لک پوست میشوند؟ حقایق علمی و کاربردی
در میان انبوه صحبتها و تجربههای کاربران، شاید شما هم شنیدهاید: «بعد لیزر پوستم لک آورد» یا «فیلر زدم و صورتم تیره شد». آیا این موارد صرفاً شایعهاند یا واقعیتهایی هستند که باید نسبت به آنها آگاه باشیم. در این مقاله با زاویهای کاربردی ، بررسی میکنیم:
1. آیا اصلاً لیزر یا فیلر باعث لک میشوند؟
2. چه عواملی خطر لک را افزایش میدهند؟
3. راههای پیشگیری و درمان چیست؟
4. چه کسانی بیشتر در معرض مشکل هستند؟
با ما همراه باشید تا این موضوع را با دقت و شفافیت بررسی کنیم.
لک، هایپرپیگمنتیشن و PIH
لک یا هایپرپیگمنتیشن به سه دسته کلی تقسیم میشود:
هایپرپیگمنتیشن بعد از التهاب (Post-Inflammatory Hyperpigmentation یا PIH):لکههایی که بعد از یک التهاب یا آسیب پوستی، مانند لیزر یا جوش روی پوست ظاهر میشوند.
لک سولاریزه: لکههای ناشی از آفتاب، شایع در پوستهای مسنتر.
لکههای مادرزادی یا ژنتیکی مثل لکههای قهوهای مادرزادی.
ما در این مقاله روی PIH تمرکز داریم، چون بیشترین ارتباط را با زیبایی و خدمات کلینیک دارد.
مکانیسم عملکرد لیزر
لیزر مو، فرکشنال یا CO₂ با ارسال انرژی نور لیزری به لایههای پوست، موجب آسیب کنترل شده و تحریک تولید کلاژن یا حذف مو میشود. این فرآیند از سوی منابع معتبر مانند AAD و مجلات پوست مانند "Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology" -ثابت شده است.
اما اگر پیشنیازها رعایت نشوند، این انرژی میتواند بیش از حد باعث تحریک ملانوسیت (سلولهای رنگساز پوست) شود و لک در پی داشته باشد.
چرا گاهی بعد از لیزر، لک پدید میآید؟
عوامل مهم:
پوست برنزه یا آفتاب سوخته: پوست با سطح بالای ملانین، حساستر است و لکها احتمالاً بیشتر رخ میدهند.
عدم استفاده از ضدآفتاب مناسب: مطالعات کلینیکی نشان دادهاند کاهش SPF پوست تا ۵۰ درصد، خطر PIH را تا ۲ برابر افزایش میدهد.
تنظیمات نادرست دستگاه: به ویژه در دستگاههای Nd:YAG یا الکساندرایت اگر شدت انرژی بالا باشد و سیستم خنک کننده فعال نباشد.
پوست مستعد پی منتشر PIH: افرادی با پوست مدیترانهای (تیپهای ۳ تا ۵)، نسبت به لکهای التهابی حساستر هستند.
فیلر، پرکنندهای ظریف یا عامل ایجاد لک؟
مکانیسم و ریسکهای فیلر
فیلرهایی مانند اسید هیالورونیک یا کلسیم هیدروکسیل آپاتیت نباید خودش به خودی خود لک ایجاد کنند. اما اگر:
1. به مویرگهای سطحی آسیب برسد. ➝ خون مردگی
2. فشار بالا در محل تزریق باشد. ➝ التهاب مخاطی
3. حساسیت فردی یا آلرژی وجود داشته باشد.
تمامی این عوامل میتوانند واکنش التهابی ایجاد کنند که در اصطلاح با PIH همراه است.
دادههای علمی درباره بروز لک بعد از فیلر
تحقیقات محدود ولی معتبر نشان میدهند که لک بعد از فیلر در کمتر از ۵٪ موارد رخ میدهد و معمولاً با مراقبت و به مرور زمان برطرف میشود. منابعی مانند ژورنال "Dermatologic Surgery" و مطالعات FDA این موارد را مطرح کردهاند.
راههای پیشگیری، توصیههای طلایی
برای اینکه بعد از لیزر یا تزریق فیلر دچار لک نشوید، باید مراقبت را در سه مرحله جدی بگیرید: قبل، حین، و بعد از درمان.
۱. پیش از درمان:
از آفتاب مستقیم دوری کنید. حداقل دو هفته پیش از انجام لیزر یا فیلر، پوستتان نباید در معرض نور مستقیم خورشید یا سولاریوم قرار گیرد. پوست برنزه شده یا تحریک شده مستعد لک است.
اگر پوست حساسی دارید یا سابقه لک دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد انجام تست پوستی روی ناحیهای کوچک از پوست، توصیه میشود تا واکنش احتمالی بررسی گردد.
برخی پزشکان برای پوستهای تیره یا حساس، آمادهسازی با کرمهای ضد لک یا رتینوئید را پیش از درمان توصیه میکنند.
۲. هنگام درمان:
مطمئن شوید که دستگاه لیزر مجهز به سیستم خنک کننده باشد. خنکسازی پوست بلافاصله بعد از هر شات لیزر، از تحریک شدید سلولهای ملانین جلوگیری میکند.
بسته به رنگ پوستتان، باید نوع دستگاه درست انتخاب شود. برای پوستهای روشن، دستگاههای الکساندرایت یا دایود مناسبتر هستند و برای پوستهای تیره، دستگاه Nd:YAG انتخاب مطمئنتری است.
حتماً زیر نظر پزشک متخصص و مجرب اقدامات را انجام دهید. تنظیمات دستگاه باید با دقت و متناسب با نوع پوست شما انجام شود.
۳. پس از درمان:
ضدآفتاب را جدی بگیرید. استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF بالای ۵۰ ضروری است و باید هر سه ساعت تمدید شود، حتی در فضای بسته یا روزهای ابری.
حداقل تا ۷۲ ساعت بعد از درمان، از آفتاب، سونا، استخر و یا ورزش سنگین خودداری کنید. این موارد میتوانند التهاب پوست را تشدید کرده و زمینهساز لک شوند.
استفاده از کرمهای ترمیمکننده و کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول بعد از درمان به کاهش التهاب کمک میکند.
با رعایت همین نکات ساده ولی مهم و تأثیرگذار، میتوانید تا حد زیادی احتمال ایجاد لک بعد از لیزر یا فیلر را کاهش دهید و با خیالی آسوده از نتایج درمان لذت ببرید.
اگر لک ایجاد شد چگونه درمان کنیم؟
برای رهایی از لکهای پوستی سه رویکرد وجود دارد:
۱. رویکرد منتظر باش و ببین!
در صورتی که لک ناشی از التهاب باشد (PIH)، غالباً ظرف ۴ هفته پوست به شروع ترمیم اولیه خود میپردازد و طی ۳-۶ ماه لکها محو میشوند.
۲. درمانهای دارویی
هیدروکینون ۲–۴٪ (تحت نظر پزشک)
آزلائیک اسید
کوجیک اسید
رتینوئیدها مثل ترتینوئین برای افزایش گردش سلولی
۳. روشهای زیبایی تکمیلی
پیلینگ شیمیایی سطحی مثل گلیکولیک یا سالیسیلیک
میکرونیدلینگ با ترکیب روشن کننده
لیزر ملایم فرکشنال برای موارد لکهای مقاوم به درمان
مطالعات بالینی نشان دادهاند ترکیب درمان دارویی با پشتیبانی از پوست در ۸۰٪ از موارد به تسریع رفع لک کمک میکند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطرند؟
اشخاص دارای پوستهای تایپ متوسط تا تیره (تایپ۳–۶)
افراد با سابقه لک در زمان بارداری یا بعد از قرارگیری در آفتاب
کسانی که سابقه آلرژی پوستی یا التهابی دارند.
افرادی که از برنزه کردن یا سولاریوم استفاده میکنند.
کسانی که دچار اختلالات هورمونی هستند مانند PCOS (تخمدان پلی کیستیک).
کلام آخر
لک بعد از لیزر یا فیلر موضوعی قابل پیشگیری و درمان است. با آگاهی، انتخاب پزشک متبحر و دستگاه مناسب، پیروی از مراقبتهای ضروری و توجه به شرایط پوستی خود، میتوانید با اطمینان خاطر، اقدامات زیبایی برای پوست خود را انجام دهید.
سؤالات متداول
آیا همه افراد بعد از لیزر، لک میگیرند؟
خیر. فقط در شرایط خاص مانند پوست برنزه، استفاده نکردن از ضدآفتاب و تنظیم اشتباه دستگاه احتمالپذیری وجود دارد.
آیا لکهای ناشی از فیلر هم دائمی هستند؟
خیر. بیشتر آنها گذرا هستند و با مراقبت و داروهای مناسب قابل رفعاند.
آیا کودکان یا نوجوانان هم ممکن است این لکها را بگیرند؟
در مورد فیلر یا لیزر پوست حساس نوجوانان مشاوره پزشکی توصیه میشود، اما بهطور معمول کمتر دچار PIH میشوند.
دیدگاه خود را بنویسید