ریزش مو در زنان تنها یک مسئله ظاهری نیست، بلکه پیامی از درون بدن است. مو یک بافت زنده نیست اما ریشه آن در فولیکولها به شدت تحت تأثیر هورمونها، مواد مغذی و جریان خون است. هر اختلالی در این مسیر باعث میشود چرخه رشد مو کوتاه شود و تارهای مو نازکتر و شکنندهتر شوند.
بر اساس مطالعهای در Journal of Dermatology 2024، بیش از ۴۰٪ زنان بالای ۴۰ سال درجاتی از ریزش مو را تجربه میکنند، و ۶۰٪ آنها دلیل علمی دقیق ریزش را نمیدانند.
بیایید ریشههای واقعی ریزش مو و درمانهای علمی آن را به صورت دقیق بررسی کنیم.
دلایل علمی ریزش مو در زنان و مکانیسم دقیق آنها
کمبود آهن و مواد مغذی کلیدی
آهن، روی، ویتامین D و بیوتین سوخت حیاتی فولیکول مو هستند.
مکانیسم اثر:
فولیکولهای مو برای تولید تار مو نیاز به تقسیم سلولی سریع دارند.
هموگلوبین حاوی آهن، اکسیژن را به ریشه مو میرساند. وقتی آهن کم شود، اولویت اکسیژنرسانی بدن به سمت ارگانهای حیاتی میرود و فولیکولهای بی بهره مانده و کمخون میشوند.
نتیجه؟ مو وارد فاز استراحت (تلوژن) میشود و بعد از ۲-۳ ماه شروع به ریزش میکند.
تغییرات هورمونی و ریزش آندروژنیک
هورمونهای مردانه (آندروژنها) حتی در بدن زنان هم وجود دارند. وقتی نسبت آنها به هورمونهای زنانه زیاد شود، باعث میشود فولیکولها کوچک شده (مینیاتوریزیشن) و موها نازک شوند.
سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) عامل شایع این نوع ریزش است.
مکانیسم اثر:
آندروژنها به گیرندههای فولیکول متصل میشوند و اجازه نمیدهند به رشد ادامه دهد. در نتیجه فاز رشد مو (آناژن) کوتاه میشود. به این ترتیب موها به جای ۲-۵ سال رشد، فقط چند ماه رشد میکنند و سپس میریزند.
استرس شدید و شوکهای جسمی و روحی
استرس مزمن یا ناگهانی (مثل جراحی، زایمان یا بیماری شدید) باعث ریزش مو از نوع تلوژن افلوویوم میشود.
مکانیسم اثر:
هورمون کورتیزول بالا میرود و جریان خون پوست سر کاهش مییابد. خون به فولیکولهای مو نمیرسد بنابراین وارد فاز استراحت میشوند و ریزش ناگهانی بعد از ۲-۳ ماه رخ میدهد.
اما نگران نباشید. این ریزش معمولاً برگشتپذیر است اگر علت اصلی کنترل شود.
بیماریهای تیروئیدی
تیروئید موتور متابولیسم بدن است. کمکاری تیروئید باعث کند شدن بازسازی سلولی و در نتیجه عدم فعالیت فولیکولها میشود. که این امر ضعیف شدن و ریزش موها را به دنبال دارد.
پرکاری تیروئید هم با افزایش متابولیسم و مصرف بیش از حد پروتئینها باعث کم شدن پروتئینهای ساقه موها و شکنندگی مو میشود.
عوامل محیطی و مکانیکی
کشیدن شدید موها (مثل دم اسبی بستن)، استفاده مکرر از اتو و رنگهای شیمیایی باعث شکستگی مو میشود.
توجه داشته باشید اگر فولیکولها آسیب دائمی ببینند، این نوع ریزش برگشتپذیر نیست.
جدیدترین درمانهای علمی ریزش مو در زنان و مکانیسم اثر آنها
ماینوکسیدیل؛ داروی طلایی رشد مو
مکانیسم عملکرد:
باعث گشاد شدن عروق پوست سر میشود و از این طريق، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به فولیکول میرسد. در نتیجه فولیکولهای خفته را دوباره فعال میکند و فاز رشد مو (آناژن) را طولانیتر میکند تا بیشتر بر روی سر بماند و دیرتر بریزد.
زمان مشاهده نتیجه: ۳ تا ۶ ماه
ترکیب ماینوکسیدیل با مایکرونیدلینگ کلینیکی اثربخشی آن را ۴۰٪ افزایش میدهد.
اسپیرونولاکتون و فیناستراید (در موارد هورمونی)
مکانیسم عملکرد:
گیرندههای آندروژنی فولیکول را بلاک میکند و باعث میشود آندروژنها به فولیکول متصل نشوند و جلوی رشدش را نگیرند.
توجه داشته باشید فقط تحت نظر پزشک و بعد از بررسی هورمونی مجاز است.
مزوتراپی
تزریق کوکتل ویتامینها، آمینواسیدها و داروهای ضد ریزش مستقیم به پوست سر که باعث افزایش خونرسانی و تغذیه مو میشود.
PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)
پلاکتها حاوی فاکتورهای رشد هستند که فولیکولهای خفته را بیدار میکنند.
مطالعهای در سال 2024 در Dermatologic Therapy نشان داد که ترکیب PRP و مزوتراپی تراکم مو را ۳۵٪ افزایش میدهد.
کلام آخر
ریزش مو در زنان، یک هشدار سلامتی است. تشخیص علت دقیق همراه با درمان ترکیبی و علمی میتواند در ۷۰ تا ۹۰٪ موارد رشد مو را بازگرداند.
در روند درمان، اولویت با شناسایی و تشخیص دقیق علت (هورمونی، تغذیهای، ژنتیکی یا محیطی) است؛ و سپس درمان هدفمند و ترکیبی شامل دارو، تغذیه، مزوتراپی و لیزر؛ که همگی باید زیر نظر پزشک متخصص صورت بگیرد.
سؤالات متداول
۱. ریزش موی ناشی از کمبود آهن چقدر طول میکشد تا بهبود یابد؟
بعد از شروع مکملها، ۲ تا ۳ ماه طول میکشد تا فولیکولها دوباره وارد فاز رشد شوند.
۲. آیا میتوان فولیکولهای مرده را احیا کرد؟
خیر، وقتی فولیکول اسکار شده باشد تنها راه کاشت مو است.
۳. بهترین درمان برای ریزش موی ناشی از استرس چیست؟
کنترل استرس + مکملهای تقویتی + گاهی ماینوکسیدیل موضعی، معمولاً باعث برگشت موها میشود.
۴. آیا درمانهای کلینیکی سریعتر از دارو عمل میکنند؟
بله، PRP و مزوتراپی به دلیل رساندن مواد مستقیماً به ریشه مو سریعتر اثر میگذارند.
دیدگاه خود را بنویسید